Niccolo Paganini'nin gelip geçmiş keman virtüozlarının en büyüğü olup olmadığı tartışılırsa da, onun, kuşağının en beğenilen virtüozu olduğu su götürmez. Franz Schubert, Paganini'nin bir konserini dinledikten sonra, "bir meleğin sesini duydum" demiştir. Meyerbeer Paganini'yi dinlemek için bir konserden ötekine, bazan da bir şehirden öteki şehre gidermiş.
Paganini'nin hayatı daha sağlığında efsaneleşmişti. Yirmi yaşlarına girmeden tecrübeli bir kemancının içinden çıkamıyacağı çalış güçlükleri icad ederdi. Kendisi haftalarca, hattâ aylarca, günde on saat bunlar üzerinde çalışır ve bu güçlükleri hallederdi. Uzun hazırlıklardan sonra bile çalınamıyacağı iddia edilen güç bir parçanın notasını önüne alıp hemen çalmış ve bu başarısına karşılık bir Stradivarius kemanı kazanmıştı.
Yalnız çalışı değil, iskelete benzeyen vücudunun sahnede görünmesi de dehşet ve korku verirmiş. Şeytanın oğlu diye hakkında söylentiler dolaştırılmış, insan cinsinden ebeveyni bulunduğunu ispat için annesinin mektuplarını [55] yayınlamak lüzumunu duymuştur. Bir ara da kemanının sol telini, öldürdüğü metresinin barsağından imal ettiği söylentileri ortaya çıkmıştır. Kendisi de dehşet uyandırmak için elinden geldiğince çalışmış, insanüstü bir kudret sahibi olmadan dehasının mümkün olamıyacağına etrafını inandırmak istemiştir.
Paganini 27 ekim 1782'de Cenova'da doğmuştur. Küçük yaşından beri bir harika çocuk muamelesi görmüştür. Sekiz yaşında bir Pleyel konçertosunu kilisede başarı ile çalmıştır. On üç yaşında bütün Cenova onu "harika çocuk" diye tanıyordu.
Lombardiya'nın büyük şehirlerinde konser gezisine çıktığı zaman kendi bestelerini programına katmakta gecikmedi. Bu çalınması güç parçalar, dinleyenlerin ilgisini toplamıştır hemen. Paganini giderek, konserlerinin programını tüm kendi bestelerine hasreder olmuştur.
Başarıları ve mali bağımsızlığı artınca babasının hâkimiyetinden sıyrılmış, on yedi yaşında kendinden emin, ihtirasla kadın ve kumar peşinde koşmağa başlamıştır. On sekiz yaşında izi kaybolmuştur. Asil bir Toskanalı kadının âşığı olduğu ve birkaç yılı onun şatosunda geçirdiği söylenir. Bu süre boyunca kemanını da bir tarafa atmış, gitar çalmış.
Üç yıl sonra Cenova'ya ve kemanına döndü. Yeni bir hızla çaldı, besteledi. 1813 yılına kadar bir yandan konserler verirken, bir yandan da Lucca Prensesinin kapelmaysterliğini yaptı.
1813'te Milano'da verdiği konser şöhretinde yeni bir merhale olmuştur. Bundan sonra on beş yıl İtalya'nın çeşitli yerlerinde konserler verecek ve ününü iyice yerleştirecekti.
Paganini'nin konserine gitmek çok zaman müzikli bir sirke gitmekten farksızdı. Sık sık kemanının teli kopardı. [58] Bu kopuşların hileli olduğu çok söylenmiştir. Fakat en ardan başlangıçta bu bir kaza eseri idi: İlk konserlerinden birinde bir terslik olmuş, çaldığı parçanın güç bir yerinde kemanın teli kopuvermişti. Birden dinleyiciler arasında bir istihza dalgası dolaşmıştı. Fakat Paganini hiç istifini bozmamış, üç telle konsere devam etmişti. Bunun üzerine dinleyicilerin alayları yerlerini takdire ve hayranlığa terk etmiştir. Bu kazanın Paganini'ye bir ders verdiği ve sanatçının ileriki konserlerinde dinleyicilerini hayran bırakmak için bile bile telleri kopardığı söylenir. Konserini üç, iki hatta bir telle devam ettirdiği çok görülmüştür. Bu denemeler besteciye bir tel üzerinde çalınabilecek bir eser meydana getirmek düşüncesini ilham etmiş ve Paganini "Sol teli üzerinde Fantazya"yı böyle yazmıştır.
1828 yılında Avrupa'nın çeşitli memleketlerinde konserler vermek üzere İtalya'dan ayrıldığında, bir efsane kişisiydi artık. Önce Viyana'ya gitti. Konseri üzerine çıkan bir yazıda şu çizikler vardı: " ... Dinleyiciler topluluğu büyülenmişti. Tiyatromuzda hiçbir sanatçı bu derece büyük heyecan yaratamamıştır." Birkaç hafta boyunca bütün Viyana'da yalnız Paganini'den söz edilmiştir.
Sonra Berlin'e, daha sonra Paris'e gitti. Bir sürü söylentiler de kendisiyle birlikte dolaşıyordu. Bu söylentiler dolayında Paris'teki "La Revue Musicale"e bir mektup göndermiştir. Bu mektupta metresini öldürdüğü, sekiz yıl hapiste yattığı, kendisini yönetmek üzere şeytanın daima yanında hazır bulunduğu gibi söylentilerin gerçekle bir ilgisi olmadığını bildirmiştir.
Franz Liszt'le Rossini de, Paganini'nin Paris'te verdiği konserleri dinleyenler akındaydı. "Bu ne adam, bu [57] ne keman, bu ne sanatçı! Aman Allahım!" diye kalakalmıştı Franz Liszt.
Paganini, İngiltere'de Viyana ve Paris'ten daha da çok alkışlanmıştır. Ingiliz eleştirmecisi Henry Chorley: "Paganini sanatında yapayalnızdır" diye yazıyordu.
İtalya'ya döndüğünde Parma yakınında bir konak satın aldı. Çok para biriktirmişti. Artık zenginlik ve rahat içinde yaşamayı düşünüyordu. Fakat bu biçim hayat onun yaratılışına uymadı. Hasta olduğu halde, zaman zaman konserler vermeğe devam etti.
27 mayıs 1840'ta Nice'de ölmüştür.
Paganini çok ilgi uyandıran bir kişi olduğundan, hakkında çeşitli yazılar yazılmıştır. Çağdaşlarından biri, onu şöyle tarif etmiştir:
"Kimse o derece zayıf olamazdı. Solgun bir yüzü, kartal gagası gibi sivri ve iri bir burnu, uzun, kemikli parmakları vardı. Dinleyiciler karşısında selâm verirken yaptığı hareketler o kadar tuhaf görünürdü ki, insan, ayaklarının vücudundan ayrılacağını ve bütün gövdesinin ayrışıp bir kemik yığını halinde yere döküleceğini sanırdı."
Paganini'nin birçok kadınlarla serüvenleri olmuştur. Nihayet Venedik'te tanıdığı şarkıcı Antonia Bianchi, 1825 yılında bir erkek çocuk dünyaya getirmiştir. Paganini dört yıl kadar beraber yaşadıktan sonra, kadından uzaklaşmıştır. Fakat Achileo adındaki çocuğuna karşı sevgisi derin olmuş ve hiç azalmamıştır.
*
Keman, Paganini ile kimsenin tasarlamadığı bir renk ve etki kazanmış, müzik dünyasının o zamana kadar girmediği bölgelerinde dolaşmak imkânını bulmuştur. Paganini'nin [58] kemana kazandırdığı bu önem sayesinde, on dokuzuncu yüzyılın büyük keman konçertolarının bestelenmesi mümkün olmuştur.
Paganini'nin yirmi dört kapriçio'su en tanınmış yapıtıdır. Ayrıca dört de keman konçertosu vardır. Bunlardan 4 numaralı "Sol minör konçerto" 1831'de Paris'te çalındıktan sonra 1936 yılına kadar yitik kalmıştır. 1936 yılında eserin orkestra kısmı tesadüfen bulunmuş, daha sonra da uzun aramalar sonunda solo keman kısmı ele geçirilebilmiştir. Bu konçerto 1954'te Paris'te çalınmış ve çok geçmeden plâğa alınmıştır.
Paganini'nin eserlerindeki özgün ve zarif melodiler dinleyenleri çabuk kavrar. Ama Paganini bir besteci olarak, Berlioz, Mendelssohn, Schumann ve Chopin arasında sayılmamaktadır.
BAŞLICA ESERLERİ — Orkestra müziği: Keman ve orkestra için re majör konçerto. Keman müziği: 24 kapris. Başkaca: Witch Dansı, Perpetuum Mobile, Venedik Karnavalı, La Campanella (Keman ve orkestra için si minör konçertosunun ikinci muvmanı).
Yorumlar
Yorum Gönder